Mindfulness | Mindfulness Nedir
Bilinçli Farkındalık
Bugün çocuklar için farkındalık neden önemli ve değerli bundan bahsetmek istiyorum. Çocuklar için neden mindfulness desteklenmeli diyoruz onu anlatacağım. Elbette nasıl desteklenmeli buna da değineceğim.
Öncelikle size şu size şu soruyu sormak istiyorum çocuklarınızın sahip olmasını istediğiniz özellikler nelerdir? Toplumsal değerleri bilmesi, sevgi ve saygı duyması öncelikli olarak aklınıza gelir herhalde. Hayvanları koruması, merhametli bir insan olması, cömert olması, iletişimi kuvvetli olması da sayılabilir. Bunun yanında kendi duygularını tanıyabilmesi ve zor zamanlar geldiğinde bunlarla baş edebilmesi, yaşama devam edebilmesi onu hayatta ne kadar sağlam kılardı değil mi?
Peki biz çocuklarımıza bu bahsettiğiniz değerleri ne kadar öğretiyoruz? Örneğin, çocuklar duyguları ne kadar tanıyor? Bedensel duyumları, stres tepkilerini, düşünme becerileri ile duyguların etkileşimini ne kadar biliyor? Kaygılandığı anlarda geleceğe ilişkin ona tehlike hissettiren senaryolar zihnine doluştuğunda bununla ne yapabileceğini çocuklarla konuşuyor muyuz?
Farkındalık uygulamalarında bedenimizin bir duyguyu nasıl deneyimlediği farkına varıyoruz. Düşüncelerimizin duygularımıza, bedensel duyularımıza nasıl eşlik ettiğini gözlemliyoruz. Otomatik davranışlarda bulunmak yerine tepkimizi nasıl seçebileceğimizi öğreniyoruz.
Düştüğümüzde dizimiz kanadığında nasıl pansuman yapılacağını bilirken, kalp kırıklığıyla ne yapacağımızı neden öğrenmiyoruz? Hayatta kalbimizin kırıldığı anlar düştüğümüz anlardan daha mı az? Gelin yine düşme örneği üzerinden gidelim ayağınız takılıp yere düştüğünüzde bunun neden olduğunu bilirsiniz. Ayağınızın taşa takıldığını görmüşsünüzdür. Acının yerini fark edersiniz. Bunu nasıl onaracağınızı bilirsiniz. Pansuman yaparsınız. Duygusal bir acıda ise bunu görmezden gelebilir, yok sayabilirsiniz. Bu acının sebebini önemsemeyebilirsiniz.
Kalbi kırılan bir çocuğun bu kalp kırıklığını sebebini farkına varması, üzüntüyle ilişkisini keşfetmesi, belki böyle bir anda kendine nezaket ile yaklaşması hayatında neleri değiştirirdi bir düşünün. Bir çocuğun acı çektiğini fark ettiği bir anda kendisine yakın bir dostundan duymak isteyeceği sevgi ve şefkat sözlerini sunmasının onun hayatında nasıl bir güçlendirici, onarıcı rol oynayabileceğini farkında mısınız?
Keza çocuklar için farkındalık bir yandan da nezaketten güç alır. Başkalarına ve kendisine nezaket ile yaklaşmayı tercih eden bir çocuğun sosyal ilişkilerde nasıl gelişeceğini düşünün? Kendi duygularını tanıyan bir çocuğun başkalarının kırılganlıklarına özen gösterebilmesi çok daha olağan değil midir?
Mindfulness öz düzenleme, empati, nezaket gibi birçok alanda çocuklar için destekleyicidir. Sosyal becerilerin günümüz yaşamında akademik başarı kadar hatta belki daha fazla önemli olduğunu düşünüyorum. Peki biz eğitim yatırımımızı hangi alanda tutuyor, kaynaklarımızı ne yönde akıtıyoruz?
Akademik başarı elbette önemli. Fakat sınavlar ve sistemin gereklilikleri çok erken yaşta başarı kaygısı sunabiliyor çocuklara. Zihinleri geçmiş ve gelecek arasında savrulup duruyor. Tam da ‘ya sınavda istediğim notu alamazsam’ düşüncesi geldiğinde zihninin geleceğe savrulduğunu fark eden bir çocuğun bu durumu farkındalık ile karşılaması onun hayatını sizce de kolaylaştırmaz mıydı? Aslında da deneyimlediğimiz anda olan biteni farkına varmak ve buraya odaklanabilmek. Bunu da nezaketle, sakinlikle ve bilinçli bir şekilde yapabilmektir. Kendi öz düzenleme becerilerini desteklemeyi öğrenmiş olsa hayatında mı neler değişirdi ya da şöyle de düşünebilirsiniz anne babası bunu biliyor ve ona rehberlik ediyor olsaydı veya bir öğretmeni ona bu konuda yol gösterecek olsa fena mı olurdu?
Bir doktorun şöyle bir söylemi ile karşılaştım ‘Mindfulness zamanınızı ve enerjinizi tamamını hayatınıza harcadığınız yerdir’ diye bir tanım yaptı. Odak noktası seçebilmek ve dikkatinizi bilinçli bir şekilde odak noktasına yönlendirmeyi öğrenmek bilinçli farkındalığın ana konusu. Çocukların da dikkat sürelerinin yetişkinlerden genellikle daha kısa olduğunu, çabuk dağılabildiklerini söyleyebiliriz. Çocukla sabah kahvaltıya oturduğunda gözlerini kapamasını, oturduğu yeri fark etmesini ve mutfağın kokusuna odaklanmasını söylesek. Ne kokusu alıyorsun destek ve bunu her gün bir oyun haline getirmek nasıl olur? Bu bir farkındalık ve dikkat yönlendirme çalışmasıdır.
Çocukların bir öğretmenin anlattığına odaklanması derse hazır olması da güç olabilir. Derse giren öğretmenin küçük bir çocuklarda nefes farkındalığı çalışmasını güne dahil etmesi, ses farkındalığı pratiği yaparak dikkati yönlendirmesi mümkün. Kısaca dikkat süreçlerini farkına varmak ve odaklanma pratiği de farkındalığın konusu ve her an uygulanabilir. Okullarda mindfulness uygulamaları da elbette okul yaşamına destek olabilir.
Çocuğunuz ile duyguları, duyumları, düşünceleri üzerine konuşabilirsiniz. Farkındalık konusunda siz bir programa katılabilirsiniz ya da bu konuda kitaplar alıp çocuğunuzla uygulamalar yapabilirsiniz. Çocuğunuzun da bir gruba katılmasına fırsat verebilirsiniz. Mindfulness çocuklar için kolay uygulanabilir ancak bence çok önemli bir konu. Öz düzenleme, stres yönetimi, sosyal beceriler, nezaket en temelde söz etmemiz gereken alanlar diye düşünüyorum. Yapılan çalışmalar bilinçli farkındalık çalışmalarının akademik başarıyı olumlu etkilediğine dair de veriler veriyor. MIT’nin bu konuda bir çalışması var onu da inceleyebilirsiniz.
Çocuğun farkındalığı ile tanışması ve bu beceriyi erken yaşlardan itibaren geliştirmeleri dileğiyle.
Çocuğunuzla nefes farkındalığı çalışmak için bu şemayı takip edebilirsiniz. Parmağınızla altıgenin kenarlarını takip ederek nefes alıp verebilirsiniz. Mindfulness egzersizi sizlerle:
Okumaya devam et “Çocuklarla Nefes Farkındalığı Çalışması”
Çocuklar için farkındalık etkinlikleri için birkaç araç yeterli. Kendi Mindfulness kavanozunuzu yapabilirsiniz. Bir cam kavanoz, biraz sim, su, bulaşık deterjanı ile yapması çok kolay.
Okumaya devam et “Kendin Yap: Mindfulness Küresi”
Öğrenmenin en etkili parçalarından biri de farkındalıktır. Dünyanın dört bir yanında okullar mindfulness etkinlikleri ile zenginleştiriliyor. Türkiye’de de yeni yeni okullarda mindfulness çalışmaları başlıyor. Siz de bilinçli farkındalık üzerine okumalar, araştırmalar yapan öğretmenler veya ebeveynler olabilirsiniz. Peki, çocuklarınızda farkındalık geliştirmek için neler yapabilirsiniz?
Okumaya devam et “Okullarda Uygulanabilecek Temel Mindfulness Etkinlikleri”